Behoorlijk bestuur

 

Een bestuurdersfunctie is een verantwoordelijke taak. Bij organisaties waarin de top los is geraakt van de organisatie en besluiten, welke niet passen bij het bestaansrecht van de organisatie, neemt  is er altijd een vervreemding van de organisatiecultuur. Recente voorbeelden hierbij zijn: het speculeren van gelden van een woningbouwcoöperatie, wiens taak het is te zorgen voor duurzame en sociale woningbouw. Maar ook het aanschaffen van lease auto’s voor bestuurders van onderwijsinstellingen valt niet te rechtvaardigen als er op de uitvoering van de dagelijkse praktijk bezuinigt moet worden op onderwijs. Een kenmerk van onbehoorlijk bestuur is een vervreemding met de oorspronkelijke organisatiecultuur. In het onderwijs werken bijvoorbeeld bevlogen mensen welke onderling meerwaarde creëren door samenwerking. Het instellen van prestatiebeloning past niet bij de organisatiecultuur en zal zorgen voor frustraties en demotiverend zijn voor de samenwerking. Vaak zijn bestuurders zelf al een lange tijd niet op de werkvloer geweest en hebben niet gesproken met belangrijke stakeholders over de organisatiecultuur  en het dagelijkse reilen en zeilen. Het daadwerkelijk communiceren en uitwisselen tussen uitvoerders, management, directie en bestuurders leidt tot beter bestuur.

Op het functioneren van de raad van toezicht is dan ook het een en ander aan te merken. Vaak staat in de functieomschrijving voor leden van de raad van toezicht het goedkeuren van de jaarstukken. In mijn optiek is dit niet perse een taak van de raad van toezicht maar juist het kritisch kijken naar het functioneren van het bestuur. Anders kan je het beter de raad van goedkeuring noemen . Het lijkt een open deur maar aan alleen goedkeuring zorg je niet voor behoorlijk bestuur. Het actief stellen van vragen over genomen besluiten en komen met voorstellen ter verbetering zijn wat mij betreft belangrijkere taken van een raad van toezicht. De raad van toezicht mag niet op de stoel van het bestuur gaan zitten wordt vaak beweerd. Nee de raad van toezicht is er om te kijken of de stoel van het bestuur niet te comfortabel is en mag actief het bestuur bevragen naar diens motivering en de draagvlak van besluiten binnen de organisatie. Ook het bevragen naar het daadwerkelijk aanwezig zijn geweest op de werkvloer horen hierbij.

Transparantie en helderheid zijn belangrijke kernwaarden en horen ook  te gelden voor bestuurders. Het bekend maken van aandeelhouders leidt tevens tot inzichtelijkheid en helderheid en maakt integriteit waarschijnlijker. Met het bekend worden van de identiteit van aandeelhouders is het waarschijnlijker dat deze minder snel besluiten nemen welke de organisatie niet dienen. Succes valt en staat met de waarden en normen van de deelnemers. De normen berusten deels op de opvatting van de deelnemers over de onderlinge relaties.